İnsanoğlu var olduğundan beri hareket hayatının vazgeçilmez bir parçası olmuştur olagelmiştir. Yürümüş, gezmiş, taşımış… ayakları yorulduğu zaman da ehlileştirdiği atlar ve benzeri hayvanlar en önemli bineği, yardımcısı olmuştur.
Hareketlilik alanındaki devrimsel dönüşümlerin son üç asır içinde olduğunu görmekteyiz. Özellikle 19. yüzyılda başlayan ısıl enerjiden hareket elde edilmesi, 20. yüzyılda bu enerji dönüşümünün ulaşım ve taşıma araçlarında kullanılması, bu alanda bir patlama yaşatmış… 21. Yüzyıl elektrikli tahrikin asrı olacak şekilde girmiş ve büyük dönüşümler ortaya konmuş durumdayız. 22. yüzyıla girerken de kurgu filmlerdeki hayret verici teknoloji ve ürünlerle karşılaşıyor olmamız gerçek ötesi olmayacaktır.
Teknolojik gelişimler bu dönüşümlerin en büyük tetikleyicisi olmakla birlikte; antropolojik, sosyolojik ve ekolojik değişiklikler ve gündemler de bu dönüşümleri büyük oranda yönlendirmiştir ve daha etkin yönlendirecektir.
Önümüzdeki yüzyıl içinde çözülmesi gereken sorun ve ihtiyaçları göz önüne aldığımızda bunların da gelecekteki hareketliliği nasıl etkileyeceğini görebiliriz.
Nüfus artışı ve şehirleşme
İklim değişikliğine sebep olan karbon emisyon artışı
Servet dağılımı
Sağlığı koruma ve geliştirme
Ekolojik denge
Beslenme…
vb mega gündemler bilim, teknoloji ve iş dünyasının gündemini belirleyecektir. Hareketlilik dünyasında alt yapı, ürünler ve işletmeyi ilgilendirecek büyük gündemlerimiz de;
Sera gazi emisyonları azaltılması
Kazalar, yaralanmalar, sakatlıklar ve ölümlerin ortadan kaldırılması
Trafik sıkışıklığının çözülmesi ve hızlı ulaşımın sağlanması
Hızlı tedarik ve teslimat
Bilgi ve kişisel veri güvenliğinin sağlanması
Yoksulluğun azaltılması, katma değerli iş ve istihdamın artırılması…
gibi güzel konular olarak öne çıkacak gözükmektedir. Hareketliliği önemli bir şekilde etkileyecek teknolojik girişimler olan IoT, Big Data, AI, Otonomi, 5G..nG vb hızlı iletişim teknolojileri; mail atma ve internette gezinme kolaylığında ulaşım ve taşımayı da kolaylaştıracaktır.
Hareketlilik alanında sürdürülebilirlik ve temiz enerji gündemimiz…
Bütün bunlar içinde hareketlilik enerjisin ilk kaynağından son atığına kadar tam temiz olması sağlamak da bizlere düşmekte ve yeni meslek ve iş fırsatları sunmaktadır.
Evet, insanoğlu var olduğundan beri yerinde duramamış hep hareket etmiş, atlar en önemli bineği, yardımcısı olmuştur ancak bir yerden sonra yetmemiş… matematiği pratiğe dökmeye, fiziği çözmeye başladığından itibaren de sürtünmenin yerine yuvarlanmanın daha efektif ve verimli olduğunu… yani tekerleği keşfetmiş. Gizli potansiyel enerjileri ortaya çıkarıp onu hareket enerjisine çevirmeyi öğrenmiş. Yüzlerce yıl sürmüş bu serüven.
Bir ara şimşeklerden elektrik elde etmeyi denemiş olmamış ama farklı hareketlerden elektrik üretmeyi, hatta mevcut arabalarını kolaylıkla elektrik motorlarıyla yürütmeyi becermiş.
Maalesef ki; petrolün müthiş potansiyel enerjinin hareket enerjine çevriminin keşfindeki gelişmeleri, daha ucuza üretip daha çok -para- kazanma hırsı ile birleştiren insanoğlu, çevreciliği geri plana atıp, hızla elektrikten uzaklaşmış. Elektriği depolamanın zorluğu, ağırlığı ve pahalılığı, elektrikli araçları da geri plana attırıp, uzun bir süre unutturmuş.
Ne zaman ki fosil enerji kaynaklarının tekelleşmesi ve gelir dağılımının iyice bozulması, enerjinin yerinde üretilmesi ve kullanması fikrini baskın hale getirmiştir. Böylelikle zor ve pahalı yatırımlar gerektiren, hava şartlarından etkilenen fotovoltaik ile doğrudan elektrik üretimi, rüzgâr türbinlerinin yaygınlaşması uzun zaman alsa da öne çıkmaya başlamıştır.
Artık günümüzün en önemli konularından olan temiz enerjinin üretilmesi, depolanması ve ihtiyaç olunan yere ulaştırılması ve yine temiz çevrimlerle kullanımına sunulması en önemli konumuz olmuş 21. yüzyıl boyunca baskın gündemimiz olacak… rekabetin, kazanma hırsının geri plana ittiği temiz, sürdürülebilir bir dünya gelecek yüzyılımızın ana temasını oluşturacaktır. Oluşturmalıdır da.
Buna inancımız ve mesleki sorumluluğumuz böyle bir misyonu edinmemizi, bu uğurda ve hedeflerde çalışmayı öğütlüyor.
Evrenin yaratılışının bir aşamasından beri dünyadaki her türlü enerjinin kaynağı olan güneşimizi daha etkin kullanma yollarını araştırmak, bu doğrultuda bilgiler üretmek, teknolojiler geliştirmek, kullanım metotlarını ve araçlarını üretmek pek çok meslek ve iş potansiyelleri sunacaktır.
Güneşin uzaya yağdığı müthiş boyuttaki enerjinin dünyaya aktarılması yeni nesil bilim insanlarının ve mühendislerinin en büyük ve önemli faaliyet alanı olmaya aday görünüyor. İster iletim ister ışıma yoluyla olsun; henüz hayal edemeyeceğimiz teknikler ve yöntemler geliştirilmiş olacağına inanıyorum.
Öteden beri en gizemli ve neşeli konulardan olan suyla çalışan arabalar da böylelikle hayatımızın güncel bir konusu haline gelecektir.
Güneş enerjisinden -doğrudan- elde edilen elektrikle H2Odan dört H2 ve iki O2 elde edip, hidrojeni depolayıp O2’leri de doğaya saldınız mı birinci aşamayı halletmiş olursunuz. Sonra hidrojeni uygun şartlarla istediğimiz yere taşıyıp, havaya saldığımız O2 ile tekrar birleştirip suya dönüştürürsünüz…Ortaya çıkan ısı ya da elektrik de cabası… bu enerjileri hareketlilik alanında geliştirmiş olacağımız her türlü makine, cihaz ve araçta kullanıyor olacağımız artık hayal değil.
Ne kadar basit bir sihirbazlık...içinde felsefe, matematik, fizik, kimya…bilimin 32 tekmili birden.
Ülkemizin güzide kurumları, şirketleri ve biz girişimciler için elektrikli araç konusu yeni bir şey olmanın ötesinde… artık olan oldu; tren kalkıyor, yapılan yapıldı… yol alanlar da aldı.
Öyleyse bugün yeni bir şeyler söylemek lazım cancağızım demiş 600 yıl önce Mevlâna hazretleri.
Bizim de yeni söylemlerimiz olmalı 600 yıl sonra, bundan sonraki yüzyıl için.
Saygı ve Sevgilerle
Saffet Çakmak
Cadem
İstanbul, Kasım 2022
Comments